| Invoering Wet woonplaatsbeginsel Beschermd Wonen in 2025 niet meer mogelijk |
Het gaat niet meer lukken om de Wet woonplaatsbeginsel per 1-1-2025 te laten ingaan. Dat moesten de VNG en staatssecretaris Van Ooijen afgelopen week concluderen in het bestuurlijke overleg Wmo. Ook het objectieve verdeelmodel voor de middelen die gemeenten ontvangen voor BW wordt nog niet ingevoerd. Dat is immers onlosmakelijk verbonden met het woonplaatsbeginsel.
Een vervelend bericht voor gemeenten, die al lang wachten op de invoering van deze wet en het nieuwe verdeelmodel. |
|
|
|
| CBS: dakloosheid groeit in 2023 met 15% |
Het CBS maakt al jaren een inschatting van het aantal dakloze mensen in Nederland. De cijfers over 2023 laten een stijging zien met 15% naar 30.600 personen, na een daling in 2022.
De stijging komt niet onverwacht: al langere tijd zijn er duidelijke signalen van toenemende druk op de maatschappelijke opvang.
|
|
|
|
| CBS publiceert nieuwe cijfers over beschermd wonen |
Het CBS publiceerde onlangs nieuwe cijfers over beschermd wonen. Het CBS analyseerde de samenloop tussen de dataset van de Gemeentelijke Monitor Sociaal Domein en de dataset van het CAK op het gebied van beschermd wonen. De opgeleverde tabel zoomt in op Beschermd Wonen: mensen die in een instelling wonen en daarvoor aan het CAK een eigen bijdrage betalen. Daarmee krijgen we per centrumgemeente preciezer inzicht in het aantal mensen dat (klassiek) beschermd woont. Er is nog geen landelijk beeld beschikbaar. Cijfers over mensen die beschermd thuis wonen zijn in de CAK-cijfers niet meegenomen, in de GMSD deels wel.
Staatssecretaris Van Ooijen (VWS) liet afgelopen week in het bestuurlijk overleg Wmo weten dat hij voornemens is deze cijfers te gebruiken om later dit jaar te bepalen of gemeenten in 2025 al dan niet de volume-indexatie beschermd wonen krijgen toegekend. Waarschijnlijk volgt in de zomer besluitvorming, mogelijk eerder. Het VNG-bestuur maakte vorig jaar per brief al bezwaar tegen de argumentatie van de staatssecretaris. Toen werd afgesproken om met elkaar voor 2025 een beter proces te volgen.
De VNG benadrukte afgelopen week opnieuw het belang van breder kijken naar de opgaven die gemeenten hebben. Door in te grijpen op één onderdeel van het gemeentefonds, komen gemeenten op andere onderdelen in de problemen. Bijvoorbeeld in de aanpak van dakloosheid, de bestuurlijke afspraken Wlz Ggz én de beweging van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis. Zo is het gemeentefonds ook niet bedoeld: dat is een verdeelsystematiek, geen directe financieringssystematiek. Bovendien zeggen de CBS-cijfers niets over de beweging die gemeenten sinds 2015 maken van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis en de andere inzet die gemeenten plegen in de Wmo voor deze doelgroep.
We hebben onderzoeksbureau Lorenz opdracht gegeven om met gemeenten te onderzoeken welke effecten diverse ontwikkelingen, zoals de beweging van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis, hebben op de registratie en inzet van middelen door gemeenten. Deze resultaten willen we graag zo spoedig mogelijk delen met de staatssecretaris, zodat hij deze kan meenemen bij het besluit over het al dan niet toekennen van de volumecompensatie. |
|
| Monitors en het dashboard: wat is het verband? |
Voor de aanpak van dakloosheid is het tot op zekere hoogte van belang om inzicht te hebben in de cijfers. Tot op zekere hoogte, omdat het een illusie is om te denken dat we alles in cijfers kunnen vangen. Voor de monitor dakloosheid, die VWS, CBS, Valente en VNG samen organiseren, is de uitvraag van informatie over 2022 en 2023 net begonnen. De samenwerkende organisaties hielden hierover op 14 maart een webinar dat terug te kijken is via de website van het CBS.
Verder vindt begin april in een aantal regio’s de telling volgens de methode en classificatie van ETHOS-light plaats. In ruim 50 gemeenten gaan alle partijen die te maken hebben met dakloosheid de mensen tellen met wie ze in contact komen. Ten slotte zijn de regio-adviseurs van het Platform Sociaal Domein ook nog het land rond gegaan om informatie op te halen waarmee zij een dashboard vullen. Dat dashboard brengt voor gemeenten de voortgang in beeld van de acties van het Nationaal Actieplan Dakloosheid ‘Eerst een thuis’.
Dit was reden voor de VNG om alles wat er speelt rond monitoring van dakloosheid bij elkaar in een artikel samen te vatten. We hebben ook een visual opgenomen waarin we de 2 monitors, de ETHOS-telling en het dashboard op onderdelen met elkaar vergelijken. |
|
| Nieuws uit de regio: Vernieuwde nachtopvang in regio Midden-IJssel |
In Deventer opende deze maand de gerenoveerde 24-uurs maatschappelijke opvangvoorziening en voorziening voor verslavingszorg van IrisZorg en Tactus. Deze opvangvoorziening heeft voortaan 1-persoonskamers en richt zich naast opvang ook op begeleiding naar dagbesteding, scholing en werk. De verwachting is dat mensen hier sneller tot rust en herstel komen en daardoor ook sneller stappen kunnen zetten naar uitstroom.
De 5 samenwerkende gemeenten in de regio Midden-IJssel (Deventer, Lochem, Olst-Wijhe, Raalte en Zutphen) merken dat de druk op de opvang toeneemt. Naast het zorgen voor voldoende en kwalitatief goede opvangplekken, zet de regio óók op in op preventie en het realiseren van voldoende huisvesting. In lijn met het Nationale Actieplan Dakloosheid. Dat is ook de kern van de Regiovisie Beschermd Wonen en Maatschappelijke opvang 2024 t/m 2026 ‘Kracht in kwetsbaarheid’. Deze visie werd vorige maand ter vaststelling voorgelegd aan de gemeenteraden van de 5 samenwerkende gemeenten. |
|
| Bestuurlijke afspraken Wlz Ggz |
In het voorjaar van 2023 maakte de VNG bestuurlijke afspraken met het rijk over passende zorg voor mensen met een ernstige psychische aandoening. Deze lopen tot en met 2025. In het bestuurlijk overleg tussen de VNG, het rijk en betrokken brancheverenigingen van 6 maart jl. werd de balans opgemaakt.
De tussentijdse kwantitatieve resultaten zijn hoopgevend. Het streven is gehaald om een afbuiging van de instroom in de Wlz Ggz naar beneden te realiseren. De bewindspersonen hebben op grond van deze tussenevaluatie laten weten geen financiële maatregelen voor 2025 te overwegen. Zij doelen daarmee op een mogelijke tariefmaatregel voor de Wlz Ggz en uitname uit het gemeentefonds. Dat is dus goed nieuws voor gemeenten. Het uiteindelijke kwantitatieve doel is echter nog niet in zicht: een stabiele instroom in de Wlz Ggz van maximaal 100 mensen per maand. De afgesproken inzet op de korte- én langetermijnmaatregelen blijft daarom nog steeds nodig.
Voor de VNG blijft de primaire doelstelling van de bestuurlijke afspraken overeind staan: passende zorg aan inwoners, die ook in de toekomst houdbaar is, zowel voor de Wlz als de Wmo. In het bestuurlijk overleg hebben we nogmaals benadrukt dat een langetermijnaanpak nodig is en dat gemeenten daar graag een bijdrage aan leveren. De partijen hebben de kaders voor de uitwerking van deze aanpak vastgesteld.
Verder hebben bestuurders aangegeven dat de VNG geen kwantitatieve afspraken zal maken over langer beschikken in de Wmo. Dit stond wel in de bestuurlijke afspraken, maar onderzoek van Significant wees eerder uit dat er geen verband is tussen een korte beschikkingsduur en instroom in de Wlz.
De VNG onderschrijft wel het belang van een ‘passende beschikkingsduur’ voor Wmo-ondersteuning en wil dit tot norm maken. Daar dragen we samen met het Ketenbureau i-Sociaal Domein aan bij met een leertraject voor gemeenten. Zie ook het artikel ‘Grote belangstelling voor leertraject Verrassend Passend’ in deze nieuwsbrief. Verschillende gemeenten zijn bij dit traject aangehaakt als onderdeel van de regionale plannen van aanpak Wlz Ggz. |
|
| Medisch noodzakelijk verblijf |
Er wordt nauwelijks gebruik gemaakt van de prestatie ‘verblijf met rechtvaardigheidsgrond’ (VMR) in de Zorgverzekeringswet. Dat concludeert Trimbos in haar evaluatieonderzoek van het ‘Rapport medisch noodzakelijk verblijf in de geneeskundige Ggz’ uit 2017.
De deelprestatie ‘verblijf met rechtvaardigheidsgrond’ werd naar aanleiding van het rapport uit 2017 geïntroduceerd. Dit is een regeling voor cliënten die van verzekerd medisch noodzakelijk verblijf uit de Zorgverzekeringswet (Zvw) overgaan naar beschermd wonen uit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De deelprestatie wordt in de praktijk weinig gebruikt, omdat deze niet aantrekkelijk is voor zorgaanbieders: zij moeten extra inzet plegen tegen een lager tarief. De onderzoekers raden daarom aan om deze maatregel te heroverwegen.
Gemeenten uit de landelijke werkgroep maatschappelijke zorg van de VNG erkennen dat deze deelprestatie maar weinig wordt ingezet. De bekendheid met deze mogelijkheid is niet zo groot, zowel bij gemeenten als klinieken, stelden ook de onderzoekers van Trimbos vast. Maar als deze prestatie wordt gebruikt, is het heel helpend om de continuïteit van zorg te borgen. Het moet ook een uitzondering blijven. Sommige gemeenten hebben afspraken gemaakt met de Ggz-kliniek in hun regio over de inzet van deze deelprestatie. Afschaffen zou wat hen betreft dan ook niet wenselijk zijn. |
|
| Grote belangstelling voor leertraject Verrassend Passend |
Steeds meer (samenwerkende) gemeenten (van Leiderdorp tot Assen en van Groningen, via Apeldoorn naar Gouda tot in Limburg) melden zich aan voor deelname aan het leertraject Passend beschikken. Met dit leertraject wil het Ketenbureau i-Sociaal Domein samen met de VNG inzetten op een actiegerichte werkwijze en samen met gemeenten toewerken naar een passende beschikkingsduur.
Een aantal Beschermd Wonen-regio’s en gemeenten heeft al interesse getoond om mee te doen. Binnen de gekozen werkwijze kunnen ook gemeenten of regio’s die kiezen voor een bredere insteek of doelgroep meedoen.
Hoe? Tijdens een op de gemeente of regio afgestemde workshop staan we stil bij hoe gemeenten willen en kunnen inzetten op de passende beschikkingsduur. Dit doen wij vanuit het perspectief van zowel de inwoner die aangewezen is op langdurige zorg als het perspectief van de gemeente of regio. We onderzoeken samen hoe wij de inwoners rust en zekerheid, de uitvoerende professionals meer werkplezier (en minder bureaucratie) en de gemeente als financier meer grip op resultaat en kosten kunnen geven. Ook kijken we – samen met het CAK – naar de aangeleverde berichten en het daarmee samenhangende administratieve proces rond de inning van de eigen bijdrage.
Zo verkennen wij de overwegingen, overtuigingen en twijfels (voor en tegen), de ervaringen en de randvoorwaarden (wat vraagt het, en hoe richten je het proces goed in). Aldus werken we gezamenlijk aan de kwaliteit en uitvoeringskracht. De begeleiding wordt geboden door het Ketenbureau i-Sociaal Domein/Regioadvies en CAK met ondersteuning vanuit VNG en VWS.
Voor wie relevant? Zorgprofessionals (o.a. vanuit de Toegang), beleids- en kwaliteitsmedewerkers en controllers van de gemeente/regio.
Gevraagde tijdsinvestering 1 dagdeel van 3 uur & voorbespreking met een contactpersoon uit het team. Het is ook mogelijk om een serie workshops te organiseren.
Meer informatie over en aanmelden voor het leertraject Gemeenten en/of regio’s die gebruik willen maken van het leertraject kunnen zich per e-mail aanmelden bij het Regioteam Opdrachtgever- en Opdrachtnemerschap Jeugdwet & Wmo: peterpaul.doodkorte@i-sociaaldomein.nl. Dit mailadres kan ook gebruikt worden voor vragen, suggesties meedenken en/of maatwerk-advies. |
|
| Even voorstellen: Bernd Wondergem, procesmanager van de VNG |
De VNG is een procesmanager rijker, graag stellen wij hem aan jullie voor door middel van een interview.
Wie ben je en wat beweegt je?  Bernd vertelt enthousiast: Ik woon in Nijmegen met mijn vrouw en twee puberdochters en een scala aan dieren. Wij hebben honden, katten, kippen en vissen! Daarnaast hebben wij ook een wijngaard en een cidermakerij. Ik vind het heerlijk om na een werkdag mijn outfit te verruilen en de modder in te gaan, een mooi contrast! De wijn is een witte wijn die smaakt als een droge en fruitige Bourgogne. De cider maken wij van appels en peren en hebben daar ook prijzen mee gewonnen. Onze cider, genaamd ‘Het Hamerstuk’ heeft al 6 keer zilver opgeleverd en 1 keer brons, daar ben ik wel trots op! Wat ik verder heel belangrijk in mijn werk vind, is dat het echt gaat om vraagstukken die er toe doen en hoop daarmee mensen een betere toekomst te kunnen geven. Ik vind het echt heel fijn om te helpen en ook om de praktijk op te zoeken.
Wat vind je leuk aan procesmanager zijn en wat ga je precies doen? Ik vind de samenwerking leuk met verschillende partijen die dezelfde belangen hebben. In de regio’s wordt al veel samengewerkt, daar kunnen we op voortbouwen. Ik ga samen met de VNG, Valente en Aedes een projectplan maken voor alle activiteiten die we landelijk op gaan pakken in het kader van de aanpak dakloosheid Eerst een Thuis. Dat plan moet eind mei klaar zijn. Bij de uitvoering van het plan zal ik goed in de gaten houden of we op koers blijven. Daarbij is het belangrijk dat we met de input vanuit de regio-adviseurs van het Platform Sociaal Domein blijven inspelen op wat er in het land speelt.
Ik heb eerder gewerkt voor Wvggz & Wzd, de VNG en was als procesbegeleider verantwoordelijk voor het begeleiden van de realisatie en implementatie van de benodigde aanpassingen aan de IV die voor gemeenten (in ketenverband) nodig zijn om de Wvggz en Wzd uit te kunnen voeren. Dus de VNG is een bekend terrein voor mij.
Waar kunnen we je altijd voor wakker maken? Een mooi glas wijn, tip voor speciaal bier, tip voor een concert, goed boek of goede film! |
|
| Alle contractvormen voor wonen met begeleiding op een rij |
In opdracht van het ministerie van VWS heeft Platform31 samen met Eropaf! een overzicht gemaakt van alle contractvormen die in het land gebruikt worden als het gaat om wonen met begeleiding. Wilt u dus weten wat een omklapconstructie is of hoe intermediaire verhuur werkt, dan kunt u dat nalezen in deze publicatie.
De handreiking laat zien welke variant(en) aansluit(en) bij het uitgangspunt uit het Nationaal Actieplan Dakloosheid dat wonen en zorg gescheiden zouden moeten zijn. Daarbij beschrijft de handreiking de contractvormen vanuit verschillende perspectieven, maar wel beperkt tot het gebruik van deze contracten in de sociale huisvesting. |
|
| Contractstandaarden Wmo |
Het Ketenbureau i-Sociaal Domein werkt samen met gemeenten en zorgaanbieders aan de Contractstandaarden Wmo (CS Wmo). Met contractstandaarden worden onnodige verschillen in contracten en inkoopdocumenten weggenomen waardoor de administratieve lasten afnemen. Zij richten zich op de randvoorwaarden in een contract (de zogenoemde niet-kernbedingen), zodat een gemeente haar beleidsvrijheid houdt op het gebeid van innovatie, samenwerking en transformatie.
Door over de randvoorwaarden afspraken te maken, ontstaat er meer ruimte en aandacht bij gemeente en aanbieders voor visievorming, beleidsontwikkelingen uitvoering in partnerschap. Wilt u meepraten en/of op de hoogte blijven van de ontwikkelingen van de contractstandaarden Wmo? Meld u dan aan voor de community. |
|
| Overzicht van de overleg- en besluitvormingsstructuur |
Gemeenten werken samen met landelijke, regionale en lokale partijen aan de opgaven Beschermd Thuis en Eerst een Thuis. De ambitie is om samen met alle belanghebbenden een duurzame beweging in gang te zetten om kwalitatief goede, beschikbare en betaalbare hulp te borgen dichtbij mensen: een Beschermd Thuis. We willen voorkomen dat mensen dakloos raken en mocht dat onverhoopt toch gebeuren dat ze zo snel mogelijk weer een woning hebben.
Om hiertoe te komen is het van belang om nauw met elkaar samen te werken en een sterk netwerk te creëren. We krijgen regelmatig vragen over wat de verschillen zijn tussen de overlegvormen. Dat hebben we nu met een overzicht in kaart gebracht. |
|
|
|
| Toolkit van het Beelddepot |
Het Beelddepot heeft in opdracht van het ministerie van VWS een toolkit gelanceerd om stigmatiserende beeldvorming rond dakloosheid tegen te gaan. De toolkit bevat fotomateriaal en tips welke een representatief beeld over dak- en thuisloosheid geeft. In de toolkit vindt u suggesties voor het gebruik van constructieve, niet- kwetsende teksten, beelden en begrippen.
Al het materiaal is kosteloos en rechtenvrij te downloaden, kopiëren en gebruiken. De toolkit is bedoeld voor beleidsmakers, communicatieprofessionals of hulpverleners om op een meer representatieve, minder stigmatiserende manier over dakloosheid te communiceren. |
|
|
|
| Het Regioteam/Ketenbureau i-Sociaal Domein |
Het Regioteam Opdrachtgever- en Opdrachtnemerschap/Ketenbureau i-Sociaal Domein is er vooral voor zorgaanbieders en gemeenten. Zij sparren regelmatig over de ontwikkelingen binnen het sociaal domein en de ondersteuning die zij daarbij kunnen bieden. Van Hervormingsagenda tot partnerschap en van doordecentralisatie Beschermd Wonen tot houdbaarheid van de Wmo. De verschillende uitvoeringsvarianten (inspannings-, resultaat- en taakgericht), de noodzaak om de inkoopstrategie af te stemmen op de visie binnen een gemeente of regio en de ruimte die standaardisatie kan geven aan het leveren van maatwerk voor inwoners. Het kan allemaal aan de orde komen. Wilt u als (groep van) aanbieder(s) of gemeente(n) ook eens sparren? Neem dan gerust contact op via: peterpaul.doodkorte@i-sociaaldomein.nl. |
|
| Oud nieuws LVB |
Soms is het nodig ‘oud nieuws’ nog eens onder de aandacht te brengen. Gewoon omdat het nog steeds van belang is, maar inmiddels wat weggezakt. Een voorbeeld hiervan is de afspraak die ooit gemaakt is over de groep mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) die tijdelijk in gemeentelijk gefinancierd Beschermd Wonen verblijven.
Het ministerie van VWS heeft hier in 2016 onderzoek naar laten doen door bureau HHM. Vervolgens zijn over deze groep ook afspraken gemaakt met het rijk. De resultaten daarvan zijn te lezen op p. 23 van de septembercirculaire van 2016:
Tijdelijk verblijf LVB Gemeenten zijn op grond van de Wmo 2015 verantwoordelijk voor (jong) volwassenen met een verstandelijke of licht verstandelijke beperking (VG'er of LVG'er) die tijdelijk de behoefte hebben aan een beschermende woonomgeving. De middelen zijn echter niet overgeheveld naar de Wmo 2015. Dit komt doordat deze groep ook niet afzonderlijk herleidbaar is binnen de NZa-gegevens. Door bureau HHM is onderzoek gedaan naar de aard en omvang van deze doelgroep. In het bestuurlijk overleg van 24 augustus jl. zijn de VNG en VWS overeengekomen dat vanaf 2017 een bedrag van € 60,4 miljoen wordt toegevoegd aan de integratie-uitkering Sociaal domein, onderdeel Wmo. |
Lastig hierbij is dat de financiering niet loopt via de integratie-uitkering Beschermd Wonen, die bij de regio’s van de centrumgemeenten landt, maar via de integratie-uitkering Sociaal Domein. Het geld is er dus wel, maar de regio’s zullen wel moeite moeten doen om het voor dit doel in te kunnen zetten. |
|
 |
|
