 |
| Wet versterking regie volkshuisvesting in de vertraging |
De Wet versterking regie volkshuisvesting (Wvrv) brengt in diverse wetten en besluiten wijzigingen aan die belangrijk zijn voor de huisvesting van onze doelgroepen. Twee belangrijke onderdelen: gemeenten gaan meer sociaal en betaalbaar bouwen en het aantal urgentiecategorieën wordt uitgebreid. De behandeling in de Tweede Kamer zorgde voor enkele amendementen met als gevolg dat de VNG besloot om de wet niet langer te steunen. Een van de amendementen ging erover dat statushouders op geen enkele manier onder een urgentiecategorie zouden mogen vallen. We vinden dat dit discriminerend is en de opdracht van gemeenten om huisvesting van statushouders te bevorderen doorkruist. De minister heeft inmiddels de Eerste Kamer laten weten de wet op dit punt aan te passen.
Het andere amendement is minder in het nieuws geweest. Het bepaalt dat gezinnen met kinderen die dakloos zijn urgentie moeten krijgen en dat de definitie van ETHOS Light gehanteerd moet worden om te bepalen of ze dakloos zijn. Gemeenten hebben veel vragen bij de wenselijkheid en uitvoerbaarheid van dit amendement. Om aan die vragen tegemoet te komen is een beperkte uitvoeringstoets gestart. De uitkomsten daarvan wegen mee bij de verdere beoordeling van het wetsvoorstel.
Gevolg is dat een snelle behandeling en invoering van de wet niet meer te verwachten is. De wet treedt op zijn vroegst 1 juli 2026 in werking. |
|
| Beschermd wonen in de Miljoenennota |
|
In de op Prinsjedag gepresenteerde Miljoenennota staat dat het rijk vanaf 2026 structureel € 14,9 miljoen toevoegt aan de Integratie Uitkering Beschermd Wonen (IUBW) om gemeenten te compenseren voor volumegroei. De compensatie landt in integratie-uitkering die aan de centrumgemeenten wordt verstrekt. De compensatie sluit, anders dan voorgaande jaren, aan bij de systematiek van het accres (groei Bruto Binnenlands Product, BBP). Dat betekent concreet dat de volumecompensatie is berekend door op het BBP-accres voor de IUBW de loon- en prijsontwikkeling (LPO) in mindering te brengen. Let op: pas bij de voorjaarsnota 2026 wordt de LPO-indexatie voor 2026 toegevoegd!
De VNG heeft er in overleggen met de bewindspersonen steeds op aangedrongen om geen aanpassingen te doen in de financieringssystematiek van onderdelen van de Wmo zolang het traject naar een passende financieringssystematiek loopt. Dat advies heeft het rijk dus niet opgevolgd voor beschermd wonen. Deze nieuwe wijze van berekenen van de volumecompensatie is tijdelijk, maar geeft wel duidelijkheid voor de komende jaren totdat de nieuwe afspraken voor de Wmo zijn gemaakt.
De compensatie die gemeenten ontvangen voor volumegroei is sinds 2024 aanzienlijk lager dan in de jaren daarvoor. Dat werkt structureel door in de jaren daarna. Gemeenten moeten daardoor keuzes maken om hun begrotingen voor beschermd wonen en aanpalende vormen van Wmo-ondersteuning, zoals maatschappelijke opvang en ambulante begeleiding, rond te krijgen. Dat zijn vaak pijnlijke keuzes aangezien er juist vaker en langer een beroep wordt gedaan op deze voorzieningen, mede ook als gevolg van de krapte op de huizenmarkt. |
|
| Heroïnebehandeling in de Miljoenennota |
|
De Miljoenennota bevestigt ook dat de Specifieke Uitkering (SPUK) Regeling heroïnebehandeling vanaf 2026 wordt omgezet naar een decentralisatie-uitkering van € 13,3 miljoen. Daar gaat een korting van 10% vanaf, bovendien wordt de uitkering niet jaarlijks geïndexeerd: een bezuiniging dus.
Zestien gemeenten ontvingen tot 2025 deze SPUK. Voor deze gemeenten betekent dit dat de uitvoering van de regeling heroïnebehandeling onder druk komt te staan. Gemeenten hebben maar zeer beperkt mogelijkheden om de kosten omlaag te brengen. De behandeleenheden waar deze heroïnebehandeling wordt geboden hebben namelijk een beschikbaarheidsfunctie. Sluiting of inperking van de beschikbaarheid van deze voorzieningen heeft waarschijnlijk effect op de zorg voor langdurig opiaatverslaafden en op de veiligheid van deze mensen en hun omgeving, vaak ook op straat. De VNG zal hierover haar zorgen bij betrokken bewindspersonen uiten in aankomende bestuurlijke overleggen. |
|
| Resulaten VNG-onderzoek wachttijden beschermd wonen |
|
In Nederland maakten in 2023 ruim 26.000 mensen gebruik van beschermd wonen op grond van de Wmo. Jaarlijks stromen zo’n 5.000 mensen in en uit deze voorzieningen. We krijgen regelmatig signalen dat mensen lang moeten wachten op hulp in een beschermde woonvorm. Onderzoek van Pointer (2024) en Mind (2024) laat zien dat veel regio’s of regio’s kampen met wachtlijsten voor beschermd wonen en dat sommige mensen heel lang moeten wachten op passende ondersteuning.
Op verzoek van gemeenten deed de VNG aanvullend onderzoek naar aard, omvang, impact en mogelijke oplossingen van wachtlijsten en wachttijden voor beschermd wonen. In dit bericht presenteren we de resultaten, geven we aanknopingspunten voor meer grip op de wachtlijst en een korte reflectie op het onderzoek. Het bericht beschrijft ook drie praktijkvoorbeelden die inzage geven in het beheer van wachtlijsten bij verschillende regio’s en verschillende categorieën wachtenden. |
|
| Pilots Dakloze EU-burgers wordt uitgebreid |
De pilots in de G4, Eindhoven en Venlo om niet rechthebbende dakloze EU-burgers op te vangen wordt uitgebreid met een aantal nieuwe regio’s. Hiervoor komt van 2026 tot en met 2028 € 13 miljoen extra beschikbaar. De VNG onderzoekt met de ministeries van SZW en VWS welke regio’s hiervoor in aanmerking willen komen en hoe we een goede landelijke dekking kunnen bereiken. In een bestuurlijk overleg op 25 september nemen we hierover op hoofdlijnen een besluit. |
|
| Rondetafel over beboeten buitenslapers |
|
De VNG hield op 17 juli een rondetafel over het beboeten van buitenslapers. Diverse betrokken partijen (o.a. gemeenten, belangenbehartigers, politie, NS en Staatsbosbeheer) bespraken daar de verschillende perspectieven op dit vraagstuk. Daar is in elk geval uitgekomen dat de mogelijkheden die er zijn om de negatieve gevolgen van het beboeten te beperken goed moeten worden beschreven. De VNG gaat dit najaar hierover met experts verder in gesprek. |
|
| Landelijke toegankelijkheid |
|
In de nieuwsbrief van april lieten we weten dat het onderwerp ‘landelijke toegankelijkheid’ onze aandacht heeft. Gemeenten geven regelmatig aan behoefte te hebben aan een eenduidige manier van werken. Nu gaat iedere gemeente hier op zijn eigen manier mee om, dat levert voor inwoners en tussen gemeenten en aanbieders veel onduidelijkheid op. Daarom is onze inzet om meer eenduidigheid te krijgen in de manier van werken als ‘niet-inwoners’ zich bij een gemeente melden voor beschermd wonen of maatschappelijke opvang.
Onze inzet richt zich komende maanden op:
- landelijke afspraken over beschermd thuis in relatie tot landelijke toegankelijkheid
- landelijke afspraken over uitstroom forensische zorg in relatie tot landelijke toegankelijkheid
- het vernieuwen van handreiking(en) landelijke toegankelijkheid MO en BW (samenvoegen van informatie, meer handvatten voor gemeenten)
In dit traject organiseren we we klankbordgroep(en) om onderdelen uit te diepen, we beginnen daar dit najaar mee. Gemeenten worden hiervoor uitgenodigd via het ambtelijk netwerk MOBW.
Het tijdspad is nog onduidelijk, omdat we nog niet weten welke ‘hobbels’ we tegenkomen in de uitwerking, hoe groot het draagvlak onder gemeenten is voor de gekozen werkafspraken, en welke besluitvorming dan nodig is. |
|
| Ondersteuning beschikbaar voor versnellen Wonen Eerst |
Bestuurders van de VNG, Aedes, Valente en het ministerie VWS hebben gezamenlijk de ambitie uitgesproken om in te zetten op een versnelling van de aanpak Wonen Eerst. Ervaringen van gemeenten die in de afgelopen jaren hebben ingezet op de aanpak Wonen Eerst zijn positief. Vanuit deze positieve ervaringen is de wens ontstaan versnelling van de aanpak Wonen Eerst aan te brengen in regio’s die zich hiervoor willen inzetten. Daarmee bevestigen zij – in lijn met de bestaande bestuurlijke afspraken – opnieuw het belang van huisvesting om het dakloosheidprobleem aan te pakken.
Er is ondersteuning beschikbaar voor gemeenten/regio’s die op Wonen Eerst willen versnellen. Hierbij kan worden gedacht aan:
- inbrengen van ervaringen en lessen van gemeenten die ervaring hebben met Wonen Eerst
- uitwerken uitgangspunten, randvoorwaarden, doelen, beoogde resultaten, risico’s en beheersmaatregelen (plan van aanpak)
- uitvoeren analyse bestaande situatie: waar staan we nu, hoe lopen processen, wie heeft welke rol, taak en verantwoordelijkheid, hoe zit het met in- en uitstroom maatschappelijke opvang, wat zijn de ervaringen met huisvesting van dakloze mensen?
- faciliteren gesprekken/bijeenkomsten met gemeente(n), corporatie(s) en aanbieder(s) op zowel bestuurlijk als ambtelijk niveau
- uitwerken samenwerkingsafspraken aanpak Wonen Eerst
- uitwerken passende organisatievorm
- juridische kennis op het gebied van wonen en/of zorg
- monitoring uitvoering samenwerkingsafspraken
Bent u geïnteresseerd in de ondersteuning Wonen Eerst of heeft u nog vragen, neem dan contact op met Jasper Sterrenburg (coördinator aanpak dakloosheid) via jasper.sterrenburg@vng.nl of 06 - 247 67 404. |
|
| 10 inzichten en praktijklessen over community building |
|
Community building wordt steeds vaker ingezet als middel voor een duurzame ‘zachte landing’ in de wijk. Bijvoorbeeld voor voormalig daklozen, mensen met psychische problemen of statushouders. Door de bewoners bij aanvang al met elkaar te verbinden en onderlinge communicatie te stimuleren, worden sterkere gemeenschappen gebouwd. Vaak als onderdeel van gemengd wonen-projecten. Wilt u aan de slag met community building? Doe u voordeel met deze 10 inzichten en praktijklessen. |
|
| Gelijke waardering, passende vergoeding: de kracht van ervaringsdeskundigheid |
|
Op veel plekken krijgen ervaringsdeskundigen wel een vergoeding, maar vaak is deze niet in verhouding tot het werk dat zij verrichten. Movisie onderstreept in een artikel waarom een passende beloning essentieel is. Ook introduceert Movisie een praktische beslisboom die helpt bij het bepalen van deze vergoeding. |
|
|
|
| VNG-webinar: Huurcontracten en begeleiding - een persoonsgerichte aanpak |
|
Een eigen, zelfstandige woning met een vast huurcontract zou de norm moeten zijn, stelt het Nationaal Actieplan Dakloosheid. En soms zijn er uitzonderingen nodig. Hoe kunnen partijen bepalen wanneer welk huurcontract passend is? En welke huurconstructies en contracten zijn juridisch mogelijk? Susan van Klaveren (Platform 31) vertelt in dit webinar (op 3 november) over verschillende huurconstructies, de mogelijkheden en beperkingen van tijdelijke huurcontracten en de relatie met de Wet Versterking Regie op de Volkshuisvesting. Nienke Boesveldt (onderzoeker Vrije Universiteit Amsterdam) vertelt over haar onderzoek naar de effecten van het huidige huurbeleid op het herstel van deze mensen. Daarna gaan we in gesprek met mensen die in hun regio stappen hebben gemaakt om toe te werken naar een eigen woning voor iedereen, zonder voorwaarden. Wat betekent dit voor bewoners, woningcorporaties, zorgaanbieders en gemeenten?
Het webinar is bedoeld voor beleidsmedewerkers en managers bij gemeenten, zorgaanbieders en woningcorporaties die zich bezighouden met de huisvesting en begeleiding van aandachtsgroepen. |
|
|
|
| Mer heeft haar leven weer op de rails door Housing First |
|
Mer (51) woont in Lelystad. Zij is de eerste bewoner die daar het Housing First-traject succesvol heeft afgerond, nadat dit ongeveer twee jaar geleden is opgezet. Haar verhaal toont aan hoe krachtig het concept ‘eerst een dak, dan herstel’ kan zijn voor mensen met meervoudige problematiek. Het traject biedt bewoners stabiliteit en begeleiding voordat het huurcontract op eigen naam komt te staan. |
|
|
|
| Noach sliep in garages, bij bekenden op de bank en voor de deur van de opvang |
Veel dakloosheid blijft verborgen omdat ervoor lang niet iedereen plek is in hulpverlening en nachtopvang. Noach (24) weet daar alles van. Hij sliep op straat en bij een vriend op de bank, tot die hem eruit zette. ‘Mensen begrijpen niet hoe lang dat wachten duurt. Je bent afhankelijk van de staat, en als die achterover gaat zitten, dan kan jij alleen maar wachten. En vaak krijg je dan nog geen passende plek.’ |
|
|
|
| Remco Glas over trouw blijven, hoop geven en jezelf kunnen zijn |
Soms is ‘blijven’ het enige wat je kunt doen. Remco Glas werkt als veldwerker (tot 2021) en ambulant begeleider bij Housing First, een tak van het Leger des Heils die zich richt op mensen die jarenlang op straat leefden en nergens meer terecht konden. Zijn werkdagen zijn intens, onvoorspelbaar en rauw. Maar wat hij ervoor terugkrijgt? Vertrouwen. Hoop. En een werkplek waar hij zijn geloof, zijn vak en zijn mens-zijn mag inzetten – precies zoals hij is. |
|
|
|
|
